maandag 16 maart 2015

Boekenproject: De heren van de thee Hella Haasse.

Het vierde boek dat ik dit jaar gelezen heb is een boek van Hella Haasse "" de Heren van de thee"". Vorig jaar zag ik bijna wel iedere keer dat ik op zoek was naar een boek dit boek staan. Ik vond de titel intrigerend. Ik ben ook nog eens gek op thee. Dus dacht ik "deze keer neem ik het boek mee en ga het lezen"".

Heren van de thee is een roman die gebaseerd is op brieven en andere documenten van de Het Indisch.thee en familie archief en gegevens uit andere archieven.
 
Oorsprong Thee- en Familiearchief
Het verworven archief is afkomstig van de Stichting Thee- en Familiearchief van der Hucht c.s. in 1983 opgericht door Karel van der Hucht. De Stichting heeft tot doel archieven van de Indische theeplantages en betrokken families te verzamelen. In 1844 emigreerden familieleden van Van der Hucht als theeplanters naar West-Java. Van de diverse generaties theeplanters zijn documenten, brieven, foto’s en andere archiefstukken bewaard gebleven die zijn samengebracht in het Thee-archief. Het bijzondere is dat niet alleen de geschiedenis van de familie bewaard is gebleven maar ook die van de theeplantages. Behalve brieven en foto’s bevat het archief ook jaarverslagen en oude aandelen. Het Thee-archief is na de zomer toegankelijk bij het Nationaal Archief. Aan het eind van dit jaar worden de foto’s toegevoegd.
 
Hella Haasse reconstrueerde in haar roman het gezinsleven en werk van het echtpaar Rudolf Kerkhoven en Jenny Roosegaarde Bisschop aan de hand van brieven en foto’s uit het Thee- en Familiearchief. De familie Kerkhoven-Roosegaarde Bisschop behoorde tot een grote clan van theeondernemers op Java in de 19e eeuw. De archiefstukken van de familie gaven Hella Haasse een goed beeld van het leven van de familie. Ook de sfeer van de ondernemingen en het landschap komt duidelijk uit het archief naar voren. geschiedenis.nl
 
Hoofdpersoon is de jonge Rudolf Kerkhoven die een theeplantage begint naast die van zijn vader. Als kind woont hij bij familie in Holland, hij heeft sterk de drang om na zijn studie naar Indië te gaan. Hij bouwt op een brak liggend stuk grond alles met eigen handen (en handen van de Indische medewerkers op).  Hij is een gedreven man, die hart heeft voor de grond, hart heeft voor de Indiërs, hart heeft voor thee en kinine. In Indië is een hele society met bals en allerhande bijeenkomsten. Dit alles is echter niets voor Rudolf. Wanneer hij op een gegeven moment op zoek gaat naar een vrouw moet hij zich er echter wel tussen bewegen. Zijn oog valt op de stadse Jenny Roosegaarde Bisschop en zij wil hem ook.

Het valt haar tegen waar zij terechtkomt. Uit de stad ineens op het platteland met alleen een huis waar het lekt wanneer het regent en het regent er lijkt het wel altijd. Ondanks de relatieve armoede waar zij met haar kinderen woont houdt zij van haar man en kinderen en is een goede moeder en zorgt voor iedereen en alles op de plantage. Zo kabbelt het verhaal door.

Rudolf voelt zich achtergesteld door zijn vader. In de loop van het verhaal komt zijn broer ook naar Indie en neemt de plantage over van hun vader. Hij krijgt dit alles in zijn schoot geworpen. Was het nu zo dat zijn vader Rudolf zou prijzen voor zijn inzet en harde werken dan was dit nog niet zo erg. Maar vader looft steeds zijn broer en Rudolf krijgt kritiek.

Na het overlijden van hun vader ontstaat er een woordenwisseling per brief tussen de zwager en de zus van Rudolf die in Nederland wonen en voor 2 van de zoons van Rudolf en Jenny zorgen, die voor hun opleiding naar Nederland gegaan. Rudolf wordt in deze brief van alles verweten. Van af dit moment wil Rudolf niets meer van hen weten. Omdat ik als lezer zo heb meegeleefd met alle gebeurtenissen in het leven van Rudolf en Jenny lijkt deze kritiek in eerste instantie erg onrechtvaardig. Maar, en dat vind ik knap aan dit boek, ineens krijg ik ook een andere kijk. Is Jenny de lieve, toegewijde vrouw en moeder of is zij eigenlijk ontevreden en raakt zij steeds meer verbitterd?

Rudolf en Jenny worden uiteindelijk rijk. Het oude houten huis heeft plaatsgemaakt voor een groot stenen huis voorzien van alle gemakken. Zij komen regelmatig voor vakanties over naar Nederland en logeren in dure hotels. Jenny blijft meerdere keren langer dan Rudolf. Zij maakt ook wat reizen, oa naar Parijs. Het gaat haar steeds moeilijker vallen om terug te leren naar Indië. Tot zij een keer terugkeert en er niets goed meer is. Zij is ontevreden over alles, is opgejaagd, kan nergens meer rust vinden. Dit mondt uiteindelijk uit in haar dood. Rudolf kapot achterlatend. Haar dochter vertelt de lezer, vergif........

Nu komen de verhalen los dat Jenny nooit tevreden was. Dat ze altijd al brieven stuurde waarin ze vertelde wat voor een hard en naar leven ze had.

Ook nu is het weer leuk achtergrondinformatie op te zoeken via internet

 
 
Al zoekend kom ik tegen dat de kunstenaar Daan-Roosegaarde een afstammeling is van de familie van Jenny. Vader François Roosegaarde Bisschop: ‘Ja, dat is des Roosegaardes. We zijn een apart slag mensen.
 
Toen Daan Roosegaarde in 2010 Jakarta bezocht omdat daar werk van hem tentoongesteld werd, besloot hij naar de oude theeplantage van zijn voorouders in Gamboeng te reizen. Jenny Roosegaarde Bisschop, hoofdpersoon in Heren van de thee van Hella Haasse, is een voorvoorvoortante van hem. Roosegaarde herinnert zich een autorit van zes uur, een hobbelig weggetje, overal jungle, ‘en dan ineens in de verte een lijntje en nog een lijntje en dan een groen veld en een irrigatiekanaal, en dan komt er orde in die chaos, en dat was voor het eerst dat ik een soort koppeling had met iets dat in het verleden gebeurde, want ik ben altijd toekomstgericht, maar die voorouders van mij waren eigenlijk de natwaanzinnigs. Oké, je kan het hebben over hoe ze met de locals omgingen en dat dat allemaal niet zo uur aan het hacken: ze maakten eigenlijk een soort theemachine, en dat vond ik iets koos­jer was, maar…’ Stilte. ‘Dat je dat ineens ziet. Ja, fuck; zij hadden ook een droom. Ik kom dus ergens vandaan! Ik herken dit!’ -Daan-Roosegaarde

.

.

Boekenproject 2014

Boekenproject 2014

Boekenproject 2015

Boekenproject 2015