dinsdag 13 september 2016

Voor mijn boekenproject 2016 las ik ""het Proces"" van Frans Kafka.

‹Jemand mußte Josef K. verleumdet haben, denn ohne daß er etwas Böses getan hätte, wurde er eines Morgens verhaftet.›

Ik wist niet veel van Frans Kafka. Ik ken de uitdrukking Kafkaësk. Vervreemdend,  als een nachtmerrie. Ik ging er daarom vanuit dat hij een dergelijke situatie in zijn boeken beschrijft. Nu, dit klopt.

Het PROCES

Op een morgen staan er 2 heren in de kamer van K. die hem vertellen dat er een proces tegen hem zal beginnen. K. vraagt naar de reden, want hij heeft niets verkeerds gedaan. De heren geven aan inhoudelijk niets te weten. K. kan gewoon naar zijn werk gaan.

In het begin is K. ervan overtuigd dat hij snel zal horen dat er sprake is van een misverstand. Maar wanneer hij op zoek gaat naar meer informatie komt hij op de vreemdste plaatsen terecht. Zo moet hij in een benauwd straatje een aantal trappen beklimmen om uiteindelijk op de vliering door een onduidelijk deurtje te stappen om allemaal klerken te zien die druk aan het werk zijn.

Een oom van K. komt overstuur aan zijn deur en zegt: " Maar heb je dan nog geen advocaat? Je moet een advocaat hebben. Ik weet een heel goede advocaat" Ook hier gebeuren veel rare, onbegrijpelijke dingen. Maar K. krijgt een advocaat. Later zal K. een koopman ontmoeten die aangeeft dat hij ondertussen 4 advocaten heeft. Want de eerste advocaat vertrouwt hij niet erg. Maar hij kan hem niet ontslaan, omdat hij al zo diep betrokken is bij zijn proces. Een tweede advocaat moet bekijken of de eerste geen fouten maakt en zo verder.

Allengs gaat het proces K's leven ten nadele beïnvloeden. Hij gaat fouten maken op zijn werk. Hij wordt achterdochtig. Denkt hij in het begin nog helder, verder in het boek kan hij niet meer ontsnappen en denkt alleen nog maar aan het proces. Hij ontmoet vreemde mensen, zoals een kunstschilder. Deze woont op een piepklein benauwd kamertje. Wanneer K. de trap oploopt wordt hij lastig gevallen door een paar jonge meisjes die hem plagen en proberen te weten te komen waarom hij naar de schilder komt. Ze loeren door het sleutelgat. Later zal de schilder suggereren dat ze ook bij het proces horen. De schilder maakt portretten van de rechters. De portretten moeten volgens vaste patronen worden geschilderd. Omdat de schilder vaak aanwezig is wanneer de rechters aan het werk zijn kan hij informatie geven over de manier waarop de processen verlopen. Wat hij vertelt is eigenlijk heel absurd, maar lijkt langzaam aan logisch te worden, terwijl je weet dat dit niet kan. K's hoofd tolt. Wat moet hij geloven? Wat moet hij niet geloven? Iedere keer wil ik roepen: "Hou op, stop ermee. Stap eruit. Doe niet mee. Je bent bezig het waar te maken door erin te gaan geloven".


Het is geen boek wat je eens even lekker wegleest. Ik las iedere dag een paar bladzijden. Ik dacht eigenlijk dat het zou aflopen vol vreemde nachtmerrieachtige situaties. Maar dan ineens, en dit had ik helemaal niet verwacht, wordt K. op een dag opgehaald door 2 heren die hem naar een afgelegen plek brengen en hem executeren..............Ik schrok ervan.

Frans Kafka schreef het boek voor de 2-e Wereldoorlog. In het boek bevindt zich een voorwoord waarin wordt uitgelegd dat wij, moderne lezers het boek lezen met in ons hoofd de verschrikkingen van de 2-e Wereldoorlog. Wij beseffen waar de Kafkaiaanse vervreemding toe kan leiden.

Een vriendin van Kafka vertelde na zijn overlijden dat hij wanneer hij voorlas uit zijn werk hij moest lachen om alle absurditeiten die hij verzon.

Toen Frans Kafka wist dat hij zou sterven vroeg hij zijn vriend Max Brod om al zijn papieren  te vernietigen, zijn manuscripten, zijn brieven.

Ik heb vragen bij het boek:
  1. Waarom wilde Kafka dat Brod zijn papieren vernietigde?
  2. Wat bedoelde Kafka met het boek. Hij maakte de ellende van de 2-e wereldoorlog niet mee. Zijn 2 zussen kwamen om in Duitse concentratiekampen. Zij maakten het wel mee. Wanneer Kafka dit alles nog niet wist, waarom schreef hij dit boek dan? Hoe kwam hij op het idee een dergelijk boek te schrijven?
During his lifetime, Franz Kafka burned an estimated 90 percent of his work. After his death at age 41, in 1924, a letter was discovered in his desk in Prague, addressed to his friend Max Brod. “Dearest Max,” it began. “My last request: Everything I leave behind me . . . in the way of diaries, manuscripts, letters (my own and others’), sketches and so on, to be burned unread.”



Franz Kafka (right) with, from right, his secretary Julie Kaiser, his sister Ottla, their cousin Irma, and the maid Mařenka, near Zürau, Bohemia, 1917

Nalatenschap Kafka
Lees hier verdernytimes/kafka

Voor zijn dood droeg Kafka zijn vriend en executeur-testamentair Max Brod schriftelijk op om zijn manuscripten te vernietigen. Maar Brod zag in de schriftelijke aanwijzing van zijn vriend, dat juist hij dit ‘vonnis’ moest voltrekken, een vrijbrief om dit niet te doen: hij, die Kafka’s werk juist als geen ander kende en waardeerde, had zijn vriend meermalen laten weten zijn uiterste best te zullen doen, om zijn werk te behouden voor het nageslacht. Over deze door Brods veronderstelde dubbelzinnigheid van Kafka’s  ‘testament’ (in feite niet meer dan een kort briefje) is naderhand de nodige discussie ontstaan.

Hoe serieus Kafka’s wens was, dat al zijn ongepubliceerde werk moest worden vernietigd, zal wellicht nooit helemaal duidelijk worden. Wel staat vast dat de schrijver diverse manuscripten, waaronder tal van verhalen en minstens één toneelstuk, zelf heeft vernietigd of heeft laten verbranden door zijn vriendin Dora. Voor zover Brod de manuscripten van Kafka voor de oorlog níet in handen wist te krijgen, werd aan Kafka’s laatste wil voldaan door de Gestapo, die begin 1933, na de machtsovername door Hitler, ongeveer 20 dagboeken en 35 brieven in beslag nam in de Berlijnse woning van Dora. Ondanks de actieve bemoeienis van de Tsjechische ambassade in Berlijn, werden deze en andere manuscripten die in handen van de nazi’s vielen nooit meer teruggevonden en gelden zij als verloren. postzegelblog/franz-kafka/

Op dit literatuurforum wordt over deze vragen nagedacht en gediscussieerd.

Het problematische hierbij, en aan het boek op zich, vind ik het feit dat Kafka zelf niet de eindredactie op zich heeft genomen. Sterker nog, hij wilde, onzeker als hij was over zijn schrijven, al zijn werk na zijn dood laten vernietigen. Max Brod was het daar als (literair) executeur niet mee eens, en knutselde onder meer Der Prozess in elkaar aan de hand van complete en incomplete delen van het manuscript. Het overgrote deel zal overeenkomen met hoe Kafka het zelf geschreven en wellicht ook bedoeld heeft -- goed bevriend als ze waren, kenden ze elkaars verhalen en beweegredenen -- maar toch vind ik het alleen al om die reden lastig om van een auteursintentie te spreken. Bovendien schijnt Brod zijn eigen agenda niet geheel buiten het selectieproces te hebben kunnen houden. Je kunt je dus afvragen hoeveel we werkelijk van Kafka te zien krijgen.

Kafka had een vrij antiautoritair gedachtegoed, kwam onder andere samen bij anarchistische bijeenkomsten en toonde interesse in het werk van Kropotkin en Bakunin. De schijnbaar ondoorbreekbare hiërarchieën en structuren die de bureaucratie vormen wantrouwen K. en Kafka zelf. Het individu is ondergesneeuwd in grootse al bestaande instituten en ondermijnen daarmee de individuele vrijheid. Vanuit het existentialistisch gedachtegoed kunnen we dus de stap maken naar het libertarisch socialisme, strevend naar kleine gemeenschappen, waar Kafka sympathie voor vertoonde. Daarmee wil ik niet zeggen dat hij met zijn werk een bepaalde politieke doctrine wilt opdringen.

Om Kafka's angst tegenover de gezagsinstanties te begrijpen, kunnen we terug grijpen naar zijn gezinssituatie en voornamelijk de ongezonde relatie met zijn vader, het klassieke autoriteitsfiguur, waar hij toch een zeker minderwaardigheidscomplex aan over gehouden heeft. De ongelijke machtsverhouding tussen vader en zoon werd door Kafka geschetst in het korte verhaal Das Urteil (Het Vonnis).



Na al mijn zoeken op internet
heb ik nog niet echt een duidelijk antwoord op mijn vragen
Ik denk dat ik maar eens op zoek moet gaan naar een goede biografie



When Brod fled Prague in 1939, he took with him a suitcase of Kafka's papers, many of them unpublished notes, diaries, sketches, and so forth.[1] Although some of these materials were later edited and published in 6 volumes of collected works, much of them remained unreleased. Upon his death, this trove of materials was passed to Esther Hoffe, who maintained most of them until her own death in 2007 (one original manuscript of The Trial was auctioned in 1988 for $2 million).[1] Due to certain ambiguities regarding Brod's wishes, the proper disposition of the materials is now being litigated. On one side is the National Library of Israel, which believes that Brod passed the papers to Esther as an executor of his actual intent to have the papers donated to the institution. On the other side are Esther's daughters, who claim that Brod passed the papers to their mother as a pure inheritance which should be theirs. The sisters have announced their intention to sell the materials to the Museum of Modern Literature in Marbach, Germany.[1] 
wiki/Max_Brod
trouw/Franz-Kafka

Deze boeken las ik in 2016

Fortuna's dochter- Isabel Allende
Het Proces - Kafka
Portret in Sepia _ Isabel Allende
De Japanse minnaar - Isabel Allende
To a God unknown - John Steinbeck
de Wilden - Marion Pauw
Cannary Row - John Steinbeck
Huckleberry Finn - Mark Twain
 Ivan Toergenjev - Vaders en Zonen
John Steinbeck- Reizen met Charley
Geert Mak - Reizen zonder John
Maya Angelou -  Ik weet waarom gekooide vogels zingen
 Emile Zola -Thérèse Raquin
Remco Campert - Een liefde in Parijs
Leo Tolstoi- Oorlog en Vrede

.

.

Boekenproject 2014

Boekenproject 2014

Boekenproject 2015

Boekenproject 2015