Voor mijn boekenproject 2019 las ik "`Winternabijheid" van Mirna Funk.

Ik zag het boek liggen in de bibliotheek en ik bladerde het door. Normaal zou ik het boek niet hebben meegenomen. Ik wil eigenlijk nog steeds het liefste boeken uit de wereldliteratuur lezen. Maar wat ik al bladerend lees, raakt me. Ik lees over een Joods meisje, Lola, dat op zoek is naar een manier zich staande te houden in een wereld vol (voor)oordelen.

Het boek begint ermee dat ze op een morgen, wanneer zij haar mobiel open maakt, ontdekt dat ze door een Facebook vriendin is getagd. Ze kent het meisje vaag omdat ze wel eens in de winkel komt waar zij werkt. Wat later ontdekt ze dat een andere facebook vriend een Hitlersnorretje op haar foto heeft getekend en er lachend op wijst. Zij geeft ze aan bij politie. Haar advocaat raadt het haar af, maar ze zet door. Op de dag van de rechtzaak tekent ze zelf een hitler snorretje op haar gezicht en gaat zo de rechtbank in. Mensen kijken haar verbijsterd aan. Huilend loopt zij de rechtbank uit.

Is zij eigenlijk wel Joods? Zijzelf denkt van wel. Je bent toch zeker Joods wanneer je overgrootmoeder je steeds verhalen vertelt over het vernietigingskamp waar ze in zat? Je lieve grootmoeder die voor je is gaan zorgen toen je vader uit Oost Duitsland vluchtte, waar jullie woonden en zij hem nooit meer terugzag. Je gekke Duitse moeder liet haar sowieso al in de steek. Je oma en opa zijn goed voor haar. Ze vangen haar op  en zorgen voor haar.

Dan groei ze op en komt ze in de maalstroom van het leven terecht. Het is een modern leven, vol laptops, makkelijk reizen boeken via internet, naar Israël vliegen, naar Thailand vliegen. Je foto´s verkopen via Instagram.

Zij weet dat zij niet Joods is voor de  Halacha (alleen die persoon waarvan de moeder ten tijde van de geboorte een Jodin was of de persoon die zich vrijwillig tot het jodendom heeft bekeerd op grond van de Joodse wetten is Joods). Daarom gaat ze naar de sjoel om lessen te volgen. De rabbi is sceptisch, maar wanneer ze blijft aanhouden geeft hij toestemming. Maar het valt erg tegen, ze raakt geïrriteerd door de anderen die ook lessen volgen. De mannen die zo zelfvoldaan praten over hun leven, de vrouwen die zich aansluiten uit onzekerheid. 

Wanneer een vriend van haar, linksgeoriënteerd, tegen haar uitvalt, dat hij er nu genoeg van heeft om zich altijd schuldig te moeten voelen over wat de Joden is aangedaan, valt zij ook  tegen hem uit. "Ja, voor jou lijkt het of er een lange tijd tussen zit. Wanneer je zoals ik een grootmoeder hebt die er dagelijks over praat, lijkt het of het gisteren is gebeurd. Maar bij jullie, jullie grootouders spraken er niet over, kaken stijf op elkaar, vergeten, doen alsof het niet gebeurd is. Lekker gemakkelijk"

Niet alleen op haar werk en in de kroeg, maar vooral op internet stuit Lola steeds op antisemitische opmerkingen. ‘Snel merkte Lola’, ‘wie op de-holocaust-is-voorbij-pagina stond en wie op de we-mogen-nooit-vergeten-wat-er-gebeurd-is-pagina.’

Ze verlangt naar haar vader. Ze lijdt aan verlatingsangst. Ze herinnert zich de dingen die ze samen meemaakten. Ze schrijft hem brieven die ze niet verstuurt. Het laatste wat zij weet is dat hij in Australië leeft, met een nieuw gezin. 

Via Tinder ontmoet zij de, deels in Israël, deels in Duitsland levende Shlomo. Ze vormen een goed stel. Met hem maakt ze de Gaza oorlog mee. Hij neemt haar mee naar een Palestijns kamp. Een vriend van Shlomo vertelt haar dat Shlomo in het Israëlische leger heeft gevochten en een Palestijn heeft gedood. Dat hij daarna veranderd is, niets meer van het leger wil weten, met zichzelf overhoop ligt en links geworden is. 

Haar oma overlijdt en haar opa verhuist terug naar Israël. Hij krijgt hier zeer behoudende meningen, waar Lola nogal eens van schrikt. Tegengesteld aan de meningen van Shlomo waar Lola ook van schrikt. Wanneer haar opa ook overlijdt krijgt Lola het sieradenkistje van haar oma. Hierin liggen brieven. Een van de brieven doet haar wereld schudden. Haar grootmoeder vertelt dat niet de man die zij als  haar opa beschouwt haar grootvader is, maar iemand anders. Iemand die zij ontmoette vlak na de bevrijding uit het vernietigingskamp.  

Lola laat niets merken aan haar vrienden. Maar zij boekt een vliegticket naar Bangkok. Zij schrijft haar vader een brief dat hij haar daar moet opzoeken. Zij heeft iets belangrijks te zeggen. Zij vertelt Shlomo niets, hoewel hij merkt dat ze van de kaart is. Zij vraagt Shlomo of hij als militair ooit iets ergs meemaakte, hij kan het haar niet zeggen. Een dag later wil hij het haar vertellen, maar houdt zij hem af. Zij verzamelt foto´s die het verhaal van Shlomo vertellen, hangt ze op in zijn kamer en vertrekt zonder afscheid te nemen. 

In Bangkok aangekomen verkent zij het mooie resort waar ze in terecht is gekomen. In eerste instantie is zij ziek. Allengs komt ze tot rust. Ze wacht tevergeefs op haar vader, hij komt niet.

In het boek komen alle gangbare meningen die overal in de media worden vertelt naar voren. Alle voor en tegens van de politiek van Israël, de recente Europese geschiedenis in Europa. Om Lola heen heeft iedereen een mening en vertelt het haar ongevraagd. Het wordt voor haar een caleidoscoop. Zij kan er niet van wegkijken. Probeert zich staande te houden, probeert zelf een mening te vormen. Het is een aangrijpend boek, het zet aan het denken. 

BOEKENPROJECT 2019

Frederike Geerdink - Dit vuur dooft nooit
Emily Dickinson in leven en dood
Mijn zuster Emily - Paola Kaufmann
Brief aan mijn dochter - Maya Angelou
Olijven moet je lezen - Ellen Deckwitz
De Zwaluw en de Kolibri - Santa Montefiore
Mozart en zijn brieven - Lucas Bunge
De Droom van de Leeuw - Arthur Japin
Tegen terreur / Beatrice de Graaf
In het spoor van de Russische Ziel - Peter d´Hamecourt
Rose - Rosita Steenbeek
Grand Hotel Europa - Ilja Leonard Pfeijffer
Rinkel de Kink -  Martine Bijl
Ik kom terug - Adriaan van Dis
Mijn Moeders Strijd - Murat Isik

Winternabijheid - Mirna Funk

Boeken over de Verenigde Staten

Mijn Amerika - Mart Smeets
Begrijp je Amerika nog - Frans Verhagen
Oh, oh, Amerika - Charles Groenhuijsen

Boeken over bakken 

Piece of Kate - Emily Lichthart
Een zomer in Venetië - Nicky Pellegrino
Bakken voor je leven - Sarah Vaughan
Josefiens Zevende Hemel - Renee Olsthoorn