Vandaag dodenherdenking
Ik denk aan mijn vader en moeder, tieners in die tijd
En aan alles wat Joden en andere groepen werd aangedaan
Ik zie dit moment van herinnering altijd gekoppeld aan het heden
Nee, ik denk niet aan onze vredesmissies
Ik denk aan de mensen die nu de ellende meemaken, Syrië, Jemen
En ik denk eraan
Dat het fascisme, al of niet versluierd, weer terug is gekomen in Europa
Ik was blij met de woorden van Arnold Grunberg,
NOS Radio 1 Journaal om rond 09.15
NOS Radio 1 Journaal om rond 09.15
Ik las voor mijn boekenproject 2020 het boek Audrey Hepburn, haar tijd in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog
Ik stond in een Primera winkel om postzegels te kopen en zag het boek in een bak naast de kassa liggen, voor 5 euro. Ik nam het mee. Momenteel kan ik me niet goed concentreren, maar dit boek las ik toch in een keer uit. Toevallig lees ik het in de dagen rond 4 mei. Ik ken de geschiedenis van WO II via mijn ouders die in Rotterdam woonden. Maar hier lees ik over Arnhem en Velp. In Arnhem woon ik nu. Via collega´s hoorde ik verhalen over hoe hun ouders de oorlog meemaakten, dat zij uit hun huizen moesten en maar ergens een onderkomen moesten zien te vinden en een collega van mij keek uit het raam over de brug, de plek waar de zware gevechten plaatsvonden en zei met een zucht, daar stond het huis van mijn ouders.
Ik woonde ook een periode in Velp
Deze foto van mij werd in de gehuurde kamer gemaakt
Dat was in de beginjaren 70. Ik huurde een kamer in een statig herenhuis. Het huis zat vol studenten en kunstenaars. Ik zie alles nog voor me. Ik schilderde de wanden paars en olijfgroen, prachtig vond ik het. Er was een gemeenschappelijke keuken en douche. De kamer had openslaande deuren naar de tuin, vol verwaarloosde fruitboompjes.
Ik liep door het sjieke Velp met de prachtige bomen. Aangeplant door rijke Indiëgangers vertelde men mij. Niemand vertelde over de oorlog. Het was toen ongeveer 27 jaar later. Nog erg dichtbij dus.
Maar in dit boek lees ik het verhaal over wat er toen gebeurde. Een ongelofelijk verhaal van zware bombardementen, een vijand die alles overneemt, een hongersnood. Velp(Gelderland) in de Tweede Wereldoorlog.
Audrey's moeder
In het boek komt vooral de verhouding tussen Audrey en haar moeder naar voren. Haar moeder Ella was in de jaren voor WOII een bewonderaar van Hitler, zij zocht hem ook op. Zij was aanhangster van de ideeën van de nazi´s. Toen een zwager van Ella door de nazi´s werd doodschoten veranderde Ella van gedachten. Na de oorlog is Ella onderzocht en de conclusie was dat zij fout was, maar nooit iets ten nadele van een ander heeft gedaan. Audrey heeft haar hele leven onder deze wetenschap geleden. Zij was sowieso gesloten over haar privéleven maar vragen die de richting van haar moeder opgingen ontweek zij.
Audrey wilde ballerina worden en heeft hier keihard voor gewerkt, ook tijdens de oorlogsjaren. De school in Arnhem waar zij balletlessen volgde blijkt te staan op de plaats waar ik in 2008 met mijn collega´s introk, in een spiksplinternieuw gebouw aan de Boulevard Heuvelink 2. Historische grond dus, wat ik ook nu pas ontdek. Ik heb geprobeerd een foto van dit gebouw te vinden, maar dat is niet gelukt.
Audrey trad in Musis Sacrum op voor een Duits publiek. Het was een prachtig optreden, maar ze durfde er nooit over te praten.
Audrey woonde vanaf 1942 tot aan het eind van de oorlog in Velp op Villa Beukenhof aan de Rozendaalselaan 32. Zij heeft de vele neerstortende V1's meegemaakt, die slachtoffers en zware schade veroorzaakten. Ook alle troepenverplaatsingen via de Hoofdweg, en in de tweede helft van de oorlog de vestiging van verschillende diensten vanuit Den Haag in geconfisqueerde villa's rondom haar woning, de bommen- en granaatregens over het dorp, de continue dreiging van inbeslagname van de woning, het veelvuldig moeten vluchten naar de schuilkelder. Zij was in 1944 slachtoffer van een razzia, waarbij meisjes door de Grüne Polizei werden opgepakt voor werk in de Duitse keukens, maar wist te ontsnappen, waardoor zij doodsbang een maand in de kelder van haar woning doorbracht.
In Velp werd ondergronds verzet gepleegd vanuit het ziekenhuis met Hendrik Visser ´t Hooft als spil in de organisatie. Audrey hielp hem. Hendrik Philip Visser´tHooft
Na de landing van de geallieerden in Normandië op D-Day werden de levensomstandigheden moeilijker, doordat Arnhem zwaar werd getroffen door de gevechten tijdens Operatie Market Garden. Zij maakte mee, dat Velp regelmatig zwaar onder vuur kwam te liggen door beschietingen vanuit de lucht op alles wat door de Britse vliegers als doel werd gezien, waarbij geen onderscheid werd gemaakt tussen Duitsers of gewone burgers.
Gedurende het laatste jaar van de oorlog kwam voedselhulp, via distributie, op gang dat door het neutrale Zweden werd geleverd en met Zweedse schepen was aangevoerd. Zij was echter toen al zo verzwakt, dat zij niet meer kon dansen of danslessen kon geven.
In een televisie-interview in 1983 deed zij op de vraag welke herinneringen zij had aan de oorlog de uitspraak: 'Heel veel; mijn hele leven is door die herinneringen gevormd'
Boekenproject 2020
Audrey Hepburn, haar tijd in Nederland tijdens WOII - Robert Matzen
de Kanarie in de Kolenmijn - Marianne Thieme en Ewald Engelen
De Donut Economie - Kate Raworth
De Donut Economie - Kate Raworth
De rode schoenen - Joanne Harris
Trots en Vooroordeel - Jane Austen
Foon - Marenta de Moor
