Mijn biografie projekt 2017. "Juliana" van Jolande Withuis.

Wat herinner ik me van Juliana?

Ik herinner allereerst de foto's die van haar en de prinsessen zijn gemaakt toen ze tijdens de oorlog in Canada woonden. Mijn moeder hield tijdens de oorlog plakboeken bij en als kind bekeek ik die vaak. Ik weet nog, een hele stapel schriften met een blauwe kaft. Later gooide ze ze weg. Ze dacht dat  niemand ze wilde hebben en ze werd er naar van. Ik vind dat nu jammer.

• Ik herinner me verder dat we in Den Haag heel vroeg al langs de kant wachten op de stoet tijdens Prinsjesdag en zorgden dat we bij Paleis Lange Voorhout stonden om de balkonscène te zien. Ik herinner me de prinsessen als tieners tijdens de rijtoer.
• Ik herinner me Juliana tijdens de spanningen rond de huwelijken van haar dochters.
• Ik herinner haar optredens voor de tv en de kus van Jos Brink
• Ik herinner me haar begrafenis

Het is allemaal al weer een beetje lang geleden. We hebben daarna decennia lang koningin Beatrix gehad en nu alweer een nieuwe koning.

Deze biografie is niet alleen een overzicht van het leven van Juliana, maar ook een overzicht van de transitie van Nederland in de twintigste eeuw naar een moderne westerse samenleving.

Ik genoot van Juliana tijdens haar Canadese jaren. Ik had medelijden met haar toen ik las over de spanningen tussen Bernhard en de kinderen tijdens de Greet Hofmans affaire. Ik bewonderde Juliana dat ze tijdens die jaren als koningin haar werk zeer correct en consciëntieus bleef doen. Ik was verbaasd over Juliana met haar toneelcapaciteiten, haar koppigheid en de vileine opmerkingen die ze kon maken.

Voor haar onderzoek kreeg Withuis geen toegang tot het Koninklijk Huisarchief. Wel kreeg zij veel nieuw materiaal aangereikt door kinderen van vriendinnen van Juliana. Daarvan had Juliana er veel, want in vriendinnenclubs was zij het gelukkigst.

Haar jeugdjaren. Ze hield van haar vader. Hij was lief voor haar. Maar hij begon een probleem te vormen voor haar moeder Koningin Wilhelmina. Juliana kreeg het voor elkaar te studeren aan een universiteit en smeedde hier dierbare vriendschappen. Juliana was niet echt een schoonheid en het hof onder Wilhelmina stijf. Het was hierdoor moeilijk een geschikte huwelijkskandidaat te vinden. Wat moet dat een vreselijke tijd voor haar geweest zijn. Maar dan, als uit het niets is daar ineens Bernhard. Charmant, man van de wereld, roekeloos. Alles wat Juliana niet kent en ze wordt smoorverliefd. Bij hem is het vooropgezet plan. Zijn moeder is na de WO I berooid achter gebleven en Bernard ziet een oplossing. Hij vindt Juliana lief en denkt haar te kunnen vormen. Na de verloving laat hij Juliana een metamorfose ondergaan. Ze valt af, wordt naar de laatste mode gekleed en opgemaakt, begint te roken en te drinken. Ze mixt met zijn vrienden. Ze gaat daarbij soms te ver, wat Bernard ergert. Maar Juliana kan nergens op terug vallen. Ze heeft totaal geen ervaring. Bernard bedriegt Juliana al vanaf het begin met andere vrouwen.

Tijdens de oorlog woont Juliana met haar kinderen in Canada. Wilhelmina en Bernard leiden het verzet vanuit Londen. Tot voor kort heerste het idee dat Juliana in Canada moederlijke en huishoudelijke klusjes heeft verricht. Bernard kwam af ten toe. Ergerde zich aan de vrijheid van de prinsessen. Maakt huiselijke kiekjes die via de media de wereld bereikten. Het beeld bestond dat Juliana een burgerleven leidde. De waarheid is anders en Jolande Withuis, deze biografe is degene die dit door middel van onderzoek aantoont. Juliana ontwikkelde zich tot een actievoerster voor de Nederlandse zaak. Ze reisde over het continent om in felle lezingen het afzijdige Amerika op de oorlog in Europa te attenderen. Ze werd er om geprezen en raakte bevriend met president Roosevelt en diens vrouw Eleanor.

Bernard krijgt de status van oorlogsheld en Juliana blijft het moedertje. Na de oorlog wordt Prinses Marijke geboren met een oogziekte. Bernard brengt Juliana in contact met Greet Hofmans, een gebedsgenezeres, die Marijke zou kunnen helpen. Tussen Greet Hofmans, de Oude Loo groep en Juliana ontstaat een band die Bernard en de prinsessen met argusogen bekijken. Er ontstaat verwijdering tussen de twee echtelieden. Bernard lekt naar de Duitse pers en de regering dwingt Juliana afstand te doen van Greet Hofmans en de groep rond haar heen. De koningin doet dit. Bernard hoeft geen afstand te doen van zijn voorzitterschap van de Bilderberggroep. Iets waar Juliana om heeft gevraagd.

Dat Juliana eigenwijs en koppig is blijkt uit het verhaal rond de toespraak die zij zou houden in het Congres in de USA. Arme politici die dit in goede banen willen proberen te leiden. Juliana wil een vredestoespraak houden. Vertellen over de hand van God in aardse beslommeringen. De politiek is bezig met het bewapenen tegen de Sovjet Unie. De Koude Oorlog staat op uitbreken. Juliana stampvoet en zegt "Ik leer de speech uit mijn hoofd en zeg het toch". Bernard wil de politici dwingen en zeg dat hij niet meegaat wanneer zij de speech wel uitspreekt. Uiteindelijk wordt de speech wel, in aangepast vorm, gezegd en Juliana krijgt een warm applaus van het Congres.

Mensen die Juliana en Bernard samen zien vertellen dat hij Juliana slecht behandeld. Juliana wil scheiden maar de politiek houdt dit tegen. Ondertussen werkt zij urenlang door. Leest alle stukken voordat ze tekent.

Het vreemde aan dit alles is dat Bernard en de kinderen Juliana slecht behandelden maar dat Juliana pal achter hen blijft staan wanneer er moeilijkheden ontstaan. Zo steunt zij Bernard tijdens de Lockheed affaire. Zij steunt ook de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet bij hun partnerkeuzen.

Juliana was een idealiste, een spiritueel ingestelde vrouw en een harde werkster. Zij wilde niet dat zij anders behandeld werd omdat ze koningin was. Zij probeerde haar hele leven uit te zoeken hoe het is om een gewoon mens te zijn, hoe gewone mensen leven.

Na 32 jaar koningschap trad Juliana af en kreeg ze tijd voor haar kleinkinderen, toneelspelen, fotografie, de yoga-, bijbel- en kunstclubs. Toen braken zware jaren aan. De oude prinses raakte aan paleis Soestdijk gekluisterd door toenemende dementie. De prins kon daar niet tegen en wilde haar niet meer zien. Bezoek kwam er nauwelijks.