dinsdag 21 februari 2023

Mijn biografieproject 2023. Nietzsche, Marx, Wagner.

Momenteel ben ik helemaal verdiept in de filosoof Nietzsche. Voor de kerstdagen gaf ik me een boek cadeau met zijn brieven. Ik realiseerde me dat ik beter opnieuw de biografie kan lezen die ik bezit. Ik las het eerder, het is een heel dik boek, maar veel van wat ik las ben ik vergeten.  Door eerst de biografie te lezen zal ik beter begrijpen aan wie hij de brieven stuurde. 

Deze biografie is zo prachtig, een van de beste die ik ooit las. De man die het schreef hanteert zoveel bronnen. Geschiedenis is niet zomaar een paar verhalen die al of niet zuiver bewaard zijn. Ooit volgde ik een opleiding Geschiedenis MO. De lessen die ik kreeg waren doordrenkt met "bronnen". Je moet een bron hebben wanneer je iets beweert. Bronnen zijn te vinden in bibliotheken en archieven, geschreven bronnen, schilderijen, muziek, ook bronnen, foto's zijn bronnen. 

De schrijver van dit boek heeft zoveel bronnen gebruikt, zoveel geraadpleegd, wat een werk moet dit geweest zijn. Maar vooral ook dat er zoveel bewaard is gebleven! Hoe fijn moet het zijn geweest al deze originele documentatie in handen te houden. Hij gebruikt de brieven en boeken van Nietzsche zelf, maar ook de brieven van alle mensen om hem heen. De zus, de uitgever, de mede-hoogleraren van Nietzsche, officiële stukken mbt aanname en ontslag van Nietzsche, brieven van zijn vrienden, hij ontdekt dat een post kaart die Nietzsche verstuurde er 2 dagen over deed. Ik vind het ontroerend. Dit is 1 laag binnen dit boek, maar verder, wat een verhaal...........

Natuurlijk kom ik in deze biografie de componist Wagner en zijn vrouw Cosima tegen. Ik lees over zijn opera composities en over de oprichting van het totaaltheater Bayreuth. Nietzsche die zelf een goed pianist is en ook componeert vind een warm thuis bij deze mensen. Later zal de vriendschap omslaan, ze kunnen elkaar dan niet meer luchten of zien. Wagner en zijn antisemitisme, een van de redenen van de breuk. Ik herinner me nog dat ik een vriendin, die veel van opera weet, concerten bezoekt en een Wagner bewonderaar is, hiernaar vroeg. Haar antwoord: "Hij is verkeerd begrepen". Ik bedenk dat ik hier, in deze boeken, nu echt eens een doorwrocht antwoord hoop te vinden. Wagner en antisemitisme, waarom? Waarom was er zo ver voor de nazi's al antisemitisme in Europa? Ik weet dat er vanaf de vorming van het Christendom antisemitisme bestaat, denk aan de pogroms in Spanje en Portugal. Maar na de Franse revolutie, de tijd met ideeën als Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap, het tijdperk waarin socialisme en liberalisme opkwam. Waarom werden Joden gehaat? Heel langzaam wordt het me half duidelijk, half zeg ik, ik heb meer info nodig.

  • Duitsland bestond nog niet, er was Pruisen en Pruisen had in de verschrikkelijke oorlog van 1870 de Fransen overwonnen, Bismarck als overwinnaar in Parijs. In Pruisen een juichstemming. Het idee dat de "Duitse aard" groter is. 
  • Wagner was een revolutionair en beginnend componist. Hij woonde in Parijs. Probeerde hier voet aan de grond te krijgen, het lukte niet. Aan het hoofd van de schouwburg stond de Joodse Meyerbeer. Hij gaf Wagner wat geld, maar hielp niet daadwerkelijk. Wat Wagner over hem schreef en wat ik nu lees..................... de ergste antisemitische teksten op Twitter verbleken erbij. Daarom vind ik geschiedenis belangrijk. Wij doen nu alsof onze maatschappij verloedert. Alsof het vroeger allemaal beter was. Maar nee, de werkelijkheid is anders. 
  • Een "Germaans" bewustzijn kwam op. 

In de boekwinkel Toren van Babel, waar ik onlangs was, vind ik het boek Marx, Wagner, Nietzsche, ik moet het gewoon meenemen en het blijkt een gouden greep. Want in dit boek is een hoofdstuk over het antisemitisme in de 19-e eeuw. Ik las ooit het boek "Europeanen" van Orlando Figes, zo'n standaard werk over alle veranderingen die er in de 19-e eeuw plaatsvonden. Ik besef nu dat het in dit boek voornamelijk over cultuur ging, spoorwegen die aangelegd werden, uitgeverijen die ontstonden, massadruk van boeken en tijdschriften, telegraaf, massatoerisme etc. Maar de opkomst van marxisme, liberalisme en het antisemitisme kwam niet ter sprake. In dit boek worden de 3 denkers naast elkaar gezet. Er is een hoofdstuk over hun ideeën mbt tot "het Joodse probleem", zoals men het in die tijd begon te noemen. Later verder........
             BOEKEN PROJECT 2023
               De Vrijdagavond Vriendinnen Club - Kate Jacobs
               Er groeit een boom in Brooklyn - Betty Smith
               Bestemming Parijs - Mirjam Mieserius  
                Een Zomer in Venetië - Nicky Pellegrino

BIOGRAFIE PROJECT 2023
Friedrich Nietzsche - Curt Paul Janz
Marx, Wagner, Nietzsche - Herfried Munkler

PS. Dit staat scheef en ik weet niet waarom
Al van alles geprobeerd

2 opmerkingen:

  1. Wat interessant! Ik hoop dat je er nog meer over gaat vertellen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Fijn dat je zoveel meer te weten komt.
    Tja het is van alle tijden he. Volkeren groeperingen en leiders van landen en continenten die elkaar te lijf gaan en uitmoorden. Iedere keer opnieuw. Het is altijd hetzelfde. We lijken het nooit leren te voorkomen.
    Voor mij is de vraag dan ook niet niet waarom maar waardoor en dan kom ik in de buurt van menselijke eigenschappen als macht. Haat. En de idee dat je de waarheid denkt te kennen. Nationalisme etc.
    Altijd interessant om je in te verdiepen

    BeantwoordenVerwijderen

Boekenproject 2014

Boekenproject 2014

Boekenproject 2015

Boekenproject 2015