Recent bekeek ik een nieuwe serie over Jane Austen op de BBC. De toon van deze serie is anders dan ik normaal hoor wanneer men het over Jane Austen heeft. Het gaat over haar roman Mansfield Park. Verteld wordt dat dit boek na Pride and Prejudice en Sense and Sensibility haar eerste volwassen roman is. Dat zij in dit boek niet langer over romantische verwikkelingen wil praten, maar over haar eigen tijd, datgene wat zij als goed waarnemer om zich heen ziet. Haar vader is dominee van een plattelandsgemeente. Toen Jane en haar zus Cassandra geen goede echtgenoten konden vinden, besloten hun ouders naar het meer mondainere Bath te verhuizen. Jane vond iemand, maar hij stierf jong. Cassandra haar verloofde overleed in het Engelse leger. Daarna waren er geen romantische verwikkelingen meer. Jane wilde alleen nog maar schrijven en Cassandra en haar moeder zorgden ervoor dat alles rond haar geregeld werd, zodat Jane dit kon doen.
Na het overlijden van hun vader vindt hun broer een huisje op zijn landgoed waar zij kunnen wonen. Die broer wordt in zijn kindertijd geadopteerd door een heel rijk echtpaar. Na hun overlijden erft Edward alles. Zo komt het dat Jane zowel onder "gewone" mensen kwam als onder de "upper ten". Zij zag het grote verschil tussen arm en rijk en beschreef dit in Mansfield Park.
Het verhaal gaat over 3 zussen. 1 trouwt rijk en woont in een enorm landhuis, 1 woont in een kleinere woning, zij is een enorme bedisselaar, niemand vraagt erom, maar zij denkt dat ze alles moet regelen. De jongste zuster trouwt met een arme zeeman, ze krijgt veel kinderen. De bedisselende zus regelt het zo dat Fanny Price, 1 van de arme kinderen van de jongste zus opgenomen wordt in het huis van de rijke familieleden. Zus nummer 2 duwt haar altijd beneden naar, nooit een goed woord, wil dat Fanny begrijpt dat ze van arme afkomst is en dat ze zich niets moet inbeelden. In de BBC-documentaire komt dit sterk naar voren, Jane als feministe. Maar wat ook sterk naar voren komt is dat Jane in haar boek iets schokkends doet. Zij stelt de slavernij ter discussie.
Fanny Price stelt een vraag over de slavenhandel aan haar oom Sir Thomas Bertram wanneer hij terugkeert uit Antigua – een zeldzaam en krachtig moment in Mansfield Park. Maar haar vraag wordt gevolgd door een "doodse stilte": haar neven en nichten reageren niet, en Fanny voelt zich voelbaar ontmoedigd om door te vragen.
Fanny's vraag toont haar verlangen om te begrijpen wat haar oom heeft gedaan in de West-Indische koloniën. Maar uit de stilte volgt indirect hoe maatschappelijke en familiale structuren het gesprek over slavernij onderdrukken. Austen lijkt hier kritiek te leveren op de hypocrisie van de hogere klasse.
----------------
Ik heb me er nu eens in verdiept en begrijp nu pas dat in de tijd dat Jane Austen leefde, de slavernij een hot item was. De Engelsen hadden stukken van wat nu de USA heet in bezit genomen en leggen hier plantages aan, waar slaven op werken. Lange tijd werd dit normaal gevonden, in Jane's tijd begint dit te veranderen. In haar tijd was het net verboden nieuwe slaven naar de VS te brengen. Het zou nog jaren duren voordat het echt verboden werd. Ik realiseer me nu de wisselwerking tussen slavernij en rijkdom in Europa.
- Haar vader, George Austen was medeverantwoordelijk voor een huwelijksregeling die verbonden was aan een suikerplantage in Antigua, eigendom van James Langford Nibbs. Deze rol hield in dat hij de verdeling van eigendommen en inkomsten binnen de regeling moest zien, maar hij beheerde de plantage niet zelf en kreeg waarschijnlijk geen directe financiële vergoeding. Zijn mede-trustee was een advocaat die de praktische zaken regelde, wat erop wees dat George Austens eerder formeel dan actief was.
- Jane Austens broers, waaronder Henry Thomas Austen, waren later actief in de abolitionistische beweging. Henry was zelfs afgevaardigde op een anti-slavernijconferentie in Londen in 1840. Jane schrijft in een korte brief dat ze het werk van Thomas Clarkson, een bekende abolitionist, bewondert.
- Ik ontdekte dat vooral de tweede zonen van rijken naar Amerika gingen om leiding aan de plantages te geven, de eerste zonen erfden de goederen in Engeland van papa. Vanuit de plantage kwam een enorme rijkdom richting Engeland. Veel van de grote landhuizen die wij nu bewonderen worden in die tijd gebouwd met het geld wat via de arbeid van slaven werd verdiend.
- Plantagehouders ontmoeten inheemse mensen die kleine stukken land bezaten. Zij stelde vast dat grote stukken land nu van hen is. Zij zien daarna de kunst van het opkweken van tabak, pompoen, suiker, cacao af van de inheemse bevolking. De laatsten sterven in grote getallen vanwege ziekten die de blanken meenemen, waartegen de inheemse bevolking niet immuun is. Daarom moet er naar een alternatief gezocht worden voor de arbeid op het land. De blik gaat naar Afrika. Afrika heeft al een bestaande slavenhandel, deels intern en deels via Arabische kooplieden.
- Quakers waren fel tegen de slavernij. De Quakers kwamen naar de VS in de17e eeuw. Hun komst was deels gemotiveerd door religieuze vervolging in Europa en deels door hun wens om hun geloof te verspreiden. De Quakers speelden een cruciale en vaak pionierende rol in de strijd tegen slavernij, zowel in de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk.
Nadat de slavernij verboden was betaalde de Britse overheid herstelbetalingen aan slaveneigenaren, dat was toen 40% van het overheidsbudget. Oa aan John Gladstone, vader van een latere premier, die naar schatting bijna €96 miljoen kreeg. Veel van deze ontvangers waren al rijk en investeerden hun compensatie in de industrie, infrastructuur, oa de aanleg van spoorwegen en banken, die op hun beurt weer leningen verstreken aan industriëlen. De periode die wij nu de Industriële Revolutie noemen breekt aan. Deze periode zal een arbeidersproletariaat laten ontstaan, arme mensen die het werk doen, waaronder kinderen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten