K L E U R R I J K: Voor mijn biografie project 2019 las ik de brieven van Madame de Sévigné.

woensdag 20 november 2019

Voor mijn biografie project 2019 las ik de brieven van Madame de Sévigné.

Zij leefde in de tijd van de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV. Zij was een graag geziene gast aan het hof. Toen echter 2 van haar vrienden in diskrediet raakten bij de koning, en zij hen trouw bleef, werden de bezoeken verminderd. Toch achtte men haar hoog.

Ik las voor het eerst over haar in een boek van de Franse schrijver Proust. De grootmoeder van Proust was een bewonderaarster van de Madame de Sévigné. Ik werd er nieuwsgierig naar en verkreeg het boek via de bibliotheek. Eigenlijk wist ik niets van Madame de Sévigné.

Madame de Sévigné is beroemd geworden door haar brieven.Tijdens haar leven gingen de brieven die zij aan vrienden schreef van hand tot hand, haar vrienden en familie genoten ervan. Zij was een chroniqueur van haar tijd. Een soort Facebook avant la lettre. Zonder haar brieven en de brieven van Saint-Simon zouden we veel minder over deze tijd weten. Veel van de brieven die zij schreef aan haar dochter werden na haar dood gepubliceerd.

Paris,

Monday 15 December 1670

What I am about to communicate to you is the most astonishing thing, the most surprising, the most marvellous, the most miraculous, most triumphant, most baffling, most unheard of, most singular, most extraordinary, most unbelievable, most unforeseen, biggest, tiniest, rarest, commonest, the most talked about, the most secret up to this day, the most brilliant, the most enviable, in fact a thing of which only one example can be found in past ages, and, moreover, that example is a false one; a thing nobody can believe in Paris (how could anyone believe it in Lyons?), a thing that makes everybody cry ‘mercy on us’, in short a thing that will be done on Sunday and those who see it will think they are seeing visions – a thing that will be done on Sunday and perhaps not done by Monday. I can’t make up my mind to say it. Guess, I give you three tries. You give up? Very well, I shall have to tell you.

Monsieur de Lauzun is marrying on Sunday, in the Louvre – guess who? I give you four guesses, ten, a hundred. Mme de Coulanges will be saying: That’s not so very hard to guess, it’s Mademoiselle de La Vallière. Not at all, Madame. Mademoiselle de Retz, then? Not at all, you’re very provincial. Of course, how silly we are, you say: It’s Mademoiselle Colbert. You’re still further away. Then it must be Mademoiselle de Créquy? You’re nowhere near.

I shall have to tell you in the end: he is marrying, on Sunday, in the Louvre, with the King’s permission, Mademoiselle, Mademoiselle de … Mademoiselle … guess the name. He’s marrying Mademoiselle, of course! Honestly, on my honour, on my sworn oath! Mademoiselle, the great Mademoiselle, Mademoiselle, daughter of the late Monsieur, Mademoiselle, granddaughter of Henri IV, Mademoiselle d’Eu, Mademoiselle de Dombes, Mademoiselle de Montpensier, Mademoiselle d’Orléans, Mademoiselle, first cousin of the King, Mademoiselle, destined for a throne, Mademoiselle, the only bride in France worthy of Monsieur. There’s a fine subject for conversation. If you shout aloud, if you are beside yourself, if you say we have lied, that it is false, that you are being taken in, that this is a fine old tale and too feeble to be imagined, if, in fine, you should even abuse us, we shall say you are perfectly right. We did as much ourselves.

Good-bye, letters coming by this post will show you whether we are telling the truth or not.

madame-de-sevigne letters

Selection from Madame de Sevigne letters

Madame de Sévigné werd jong weduwe en bleef achter met een dochter en een zoon. Zij hertrouwde niet. Zij bezat een huis in Parijs en had via haar echtgenoot bezittingen in Bretagne, Kasteel le Rochers, met landerijen en bospercelen. kleurrijk/houses-of-madame-de-sevigne

Toen haar dochter trouwde realiseerde Madame de Sévigné zich niet dat ze haar kwijt zou raken. Madame de Sévigné dacht dat ze bij haar in de buurt zouden blijven wonen. Echter de koning benoemde de Count de Grignan tot zijn zaakwaarnemer in het zuiden en haar dochter verhuisde daar heen. Haar schoonzoon had bezittingen in het zuiden van Frankrijk.

Pas toen haar dochter weg was besefte Madame de Sévigné hoezeer zij haar miste, zij raakte helemaal overstuur. Een briefwisseling startte, het schrijven hielp. Zij schreef soms wel 27 pagina's lang. Zij besprak in haar brieven persoonlijke dingen. Zij gaf (ongevraagd) advies.

Madame de Sévigné wordt door haar tijdgenoten beschreven als een schoonheid, charmant, vriendelijk, levendig, met humor, een scherpe observante, een ontwikkelde vrouw die veel van lezen hield. Wanneer zij binnenkwam leefde iedereen op. Haar dochter daarentegen wordt beschreven als kil, introvert, eigenwijs, koppig. De vraag komt naar voren of de dochter zich niet erg overheerst heeft gevoeld door haar moeder, zo in haar schaduw staande. Zij was opgelucht toen zij met haar echtgenoot kon vertrekken om haar eigen huishouding te beginnen. En wat voor een huishouding. Handen vol geld werd er uitgegeven aan kleding, juwelen, koetsen, feesten, bals, theater, banketten en niet te vergeten gokken. Dit uitgavenpatroon bezorgde Madame de Sévigné grote zorgen en zij waarschuwde haar dochter in de brieven. De dochter luisterde niet. In feite leefden zij op veel te grote schaal. Veel van de gronden en het kasteel waren voor een groot deel beleend. Na het overlijden van de Count en Countess raakte het kasteel buiten de familie.

Moeder en dochter bezochten elkaar om de zoveel jaar. Het eerste bezoek van de dochter was een grote teleurstelling. Ze kregen een dusdanige ruzie dat de dochter in een koetsje wegvluchtte. Hun verhouding bleek sterk symbiotisch. Vrienden van madame de S vertelden haar dat ze maar niet meer bij elkaar moesten komen, want haar liefde voor haar dochter was te groot, te verstikkend. Dit kwam aan als een harde klap.

Wanneer Madame de Sévigné hersteld was na een vertrek van haar dochter nam zij weer deel aan het uitgaansleven van Parijs. Zij had een aantal vriendinnen die zij trouw bezocht. Enkele maanden per jaar reisde zij naar haar bezittingen in Bretagne. De reizen werden uitgebreid beschreven. Zij leefde daar vaak met enkele familieleden en leidde een teruggetrokken bestaan. Ze wandelde, bezocht haar bossen, sprak met haar tuinlieden, incasseerde inkomsten van het land, las veel en schreef, naar haar dochter, haar vrienden. Zij reisde ook enkele malen naar het zuiden naar haar dochter. Later leerden zij wat afstand van elkaar te nemen, elkaar ruimte te geven en ging het samen zijn beter. Madame de Sévigné overleed in Kasteel Grignan, het kasteel van haar dochter. Haar schoonzoon was daarbij aanwezig. In de loop der tijd was er tussen hen een warme band ontstaan. Haar dochter was zelf ernstig ziek en lag te bed.

Dat veel van haar brieven bewaard zijn komt door haar dochter, zij bewaarde ze allemaal. Na het overlijden van Madame de Sévigné en haar dochter Countess of Grignan zorgde haar kleindochter ervoor dat de brieven in handen kwamen van een uitgever. De brieven die de dochter schreef zijn bijna allemaal verloren gegaan. Uit de antwoorden die Madame de Sévigné gaf kunnen we opmaken wat haar ideeën waren.